Afrika’nın 50 ülkesinden 1.500’e yakın iş insanının Türk üretici ve ihracatçılar ile bir araya geldiği 9. Dünya Sektörler Arası İşbirliği Forumu (WCI FORUM – World Cooperation Industries Forum) başladı.
İstanbul Wow Convention Center’da düzenlenen WCI FORUM, 1,5 milyara yaklaşan nüfusu, yıllık 1 trilyon doları zorlayan ithalat potansiyeli ile yeni pazar arayışı içerisinde olan Afrika’nın 50 ülkesinden gelen 1.500’e yakın iş insanını Türkiye’den 400’ü aşkın üretici ve ihracatçı ile bir araya getirdi.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), İstanbul Ticaret Odası (İTO) ve Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) tarafından desteklenen forumun açılışında konuşan Ticaret Bakan Yardımcısı Özgür Volkan Ağar, WCI FORUM’ın Afrika ile Türkiye arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerin geliştirilmesine büyük bir katkı sunacağını belirterek, “Afrika ve ekonomik ilişkilerimizdeki olumlu tabloda bu gibi vizyoner ve birleştirici faaliyetlerin büyük bir yerinin olduğu yadsınamaz bir gerçektir.” dedi.
Son dönemde küresel ticarette yaşanan düşüşten, küresel resesyon endişelerden ve uluslararası kuruluşların büyüme tahminlerini sürekli düşürmesinden bahseden Ağar, Türk ekonomisinin küresel düzeyde yaşanan tüm olumsuzluklara ve büyük deprem felaketlerine rağmen ilk çeyrekte yüzde 3,9, ikinci çeyrekte ise yüzde 3,8 büyüdüğünü söyledi.
Ağar, Türk ekonomisinin son 12 çeyrektir kesintisiz büyüdüğünü kaydederek, ihracat tarafında da benzer bir resim gördüklerini, Avrupa pazarındaki talep daralmasına rağmen ihracatın artış ivmesini koruduğunu anlattı.
Türkiye’nin geçen yıl 254,2 milyar dolarla ihracat rekoru kırdığını anımsatan Ağar, “2023 Ocak-Ağustos döneminde 164,9 milyar doları yakaladık. Yıl sonu hedefimiz olan 255 milyar dolarlık ihracatı gerçekleştireceğimize canı gönülden inanmaktayız.” diye konuştu.
“Afrika’ya ihracatımız 23,6 milyar dolara yükselmiştir”
Bakan Yardımcısı Ağar, dış ticaretteki hedeflerine ulaşma noktasında adımlarını kararlı bir şekilde attıklarını belirterek, Orta Vadeli Program (OVP) kapsamındaki hedeflerden bahsetti.
İş dünyasının finansmana erişimini kolaylaştırmak adına bakanlık olarak var güçleriyle çalıştıklarını dile getiren Ağar, “Finansman hususunda en büyük destekçimiz olan Türk Eximbank ile ihracatçılarımıza 2022’de 45 milyar dolar, 2023’te ağustos sonu itibarıyla toplam 26 milyar dolar destek sağladık. Bu kapsamda Türk Eximbank aracılığıyla Afrika’daki yatırım projelerine finansman sağlamaya devam ediyor, Afrika kıtasının kalkınmasına katkı sunan firmalarımızı destekliyoruz.” ifadelerini kullandı.
Zengin doğal kaynakları ve insan kapasitesine sahip Afrika’nın ekonomik potansiyelinden bahseden Ağar, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Afrika politikamız bugün bölgeye yönelen diğer aktörlerin aksine ekonomik fırsatları öncelemek yerine kıtanın kalkınmasını hedefleyen insani bir yaklaşımla şekillenmektedir. Afrika bizim için petrol, elmas, altın, demir, bakır, gümüş değil dostluk, kardeşlik, ortaklık ve birlikte kazanımdır. Bu nedenle ilişkilerimizi eşit ortaklık temelinde kazan-kazan anlayışı üzerine inşa ediyoruz. Afrika’ya ihracatımız 2022’ye gelindiğinde 23,6 milyar dolara yükselmiş, toplam ihracatımızın yüzde 9,3’ünü oluşturmuştur. Ülkemizden 55 Afrika ülkesine ihracat gerçekleştirilmiştir.”
Ağar, Afrika’nın, Türkiye’nin dış ticaret politikasında her zaman öncelikli bölgeler arasında yer aldığını söyledi.
“Afrika’nın kalkınmasına her türlü desteği vermeye devam edeceğiz”
Özgür Volkan Ağar, Türk müteahhitlerin Afrika’da bugüne kadar 85,4 milyar dolarlık 1.864 proje hayata geçirdiğini belirterek, bundan sonraki ilişkileri de “birlikte kazanmanın bereket olduğu” düşüncesiyle yürüteceklerini bildirdi.
Verilerin, Türkiye ile Afrika ilişkilerinin ivme kazandığını gösterdiğini aktaran Ağar, “Bu ivmeyi devam etmekte kararlıyız. Afrika’nın kalkınmasına her türlü desteği vermeye devam edeceğiz. Afrika kazanacak, biz de Afrika ile birlikte kazanacağız.” diye konuştu.
“Türk iş dünyasından maden, tarım ve balıkçılık sektörlerine yatırım bekliyoruz”
Gambiya Ticaret ve Yatırım Bakanı Baboucarr Ousmaila Joof da ülkesinde tarım ve madencilik alanında önemli yatırım fırsatları bulunduğunu belirterek, “Asya’dan bazı ülkeler ile çalışıyoruz. Hedef ülkelerimizden birisi de Türkiye. Türk iş dünyasının Gambiya’da maden, tarım ve balıkçılık alanında yatırım yapmalarını istiyoruz. Bu alanlarda Türk şirketler ile çalışma noktasında isteğimiz var.” şeklinde konuştu.
Teknoloji alanında da bazı Türk şirketler ile iletişimde olduklarını, bu alanda önemli iş birliklerine imza atabileceklerini dile getiren Joof, “Burada, Gambiya’daki fırsatları anlatmak için bulunuyorum. İsteğimiz, bu forumun Türkiye ve Türk özel şirketleri ile ilişkilerimizi artırması. Burada olduğum için çok mutluyum.” açıklamasında bulundu.
“Birlikte yapabileceğimiz çok şey var”
Orta Afrika Cumhuriyeti Stratejik Yatırımlar Bakanı Pascal Bida Koyagbele ise farklı sektörlerde hangi iş birliklerine imza atabileceklerini ele alacaklarını belirterek, “Orta Afrika’da özellikle madencilik, tarım, hizmetler sektörü, kripto para gibi alanında önemli fırsatlar var. Tarım sektörü için suyumuz var. Ticaret yaparken Afrika ve Türkiye arasında kripto para kullanabiliriz.” diye konuştu.
Üretimde pamuğa, madencilikte altın, kobalt ve lityuma odaklandıklarını dile getiren Koyagbele, “Beraber yapabileceğimiz çok şey var. Bu nedenle buradayım.” ifadelerini kullandı.
“Ticaret heyetlerimizde Afrika ülkeleri önemli bir yer tutuyor”
TİM Başkan Vekili Ahmet Güleç de Afrika ticaret merkezlerinin Türk ihracatçılar ile Afrikalı alıcıları bir araya getirme noktasında kritik önem taşıdığını belirterek, bu kıtanın kendileri için son derece önemli bir pazar olduğunu söyledi.
Güleç, “Öncelikle karşılıklı ticaretimizi süratle artırmamız gerekiyor. Geçtiğimiz yıl Afrika kıtasına 24 milyar dolar ihracat gerçekleştirdik. Kıtanın ithalatından aldığımız pay ise yüzde 3,5 oldu. Pandemi yılı olan 2020 hariç Afrika’ya ihracatımız 6 yıldır üst üste artış başarısı gösteriyor. 10 yıl önce kıtaya ihracatımızın 13,3 milyar dolar olduğunu düşündüğümüzde, bugün ulaştığımız nokta sevindirici.” diye konuştu.
Bu noktaya son 20 yılda Afrika ile iş birliğini destekleyen adımlarla geldiklerini kaydeden ve atılan adımlara ilişkin bilgiler veren Güleç, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Siyasi düzeyde atılan adımları, TİM olarak ticari yönden de biz destekliyoruz. Ticaret heyetlerimizde Afrika ülkeleri önemli bir yer tutuyor. Hedef ülkelerimiz arasında özellikle Etiyopya, Güney Afrika, Nijerya, Libya ve Mısır öne çıkıyor. TİM ve ihracatçı birlikleri olarak yıl sonuna kadar Kenya, Tanzanya, Nijerya, Benin, Kamerun, Mısır, Mozambik, Moritanya ve Senegal’de ticaret heyetleri düzenleyeceğiz. Yılın son çeyreğinde her 2 heyetimizden neredeyse 1’i Afrika’ya olacak. Bu, kıtaya verdiğimiz önemin de bir göstergesi.”
Güleç, Afrika’nın sağlıklı bir ticari ekosisteme sahip olabilmesi adına ihracatçılar olarak tüm güçleriyle çalışacaklarını belirterek, şu bilgileri verdi:
“Hedefimiz önce ticaret hacmini 50 milyar dolara, ardından süratle 75 milyar dolara ulaştırmak. Bu hedefler hayal değil. Çünkü Türkiye Afrika’nın büyük bölümüne en yakın üretim üssü. Çok çeşitli ve yüksek ölçekli üretim hacmine ulaşmış bir ülkeyiz. Türk iş adamlarının Afrika’da, Afrika’dan iş adamlarının Türkiye’de yatırımlarının günbegün arttığını görüyoruz. Özellikle makine, elektrik-elektronik, otomotiv, metal ve gıda sektörlerinde çok ciddi bir ihracat potansiyeli olduğunu görüyoruz. Kısa vadede yüksek ivmeyle ticari ilişkilerimizi geliştireceğimize inanıyoruz.”
MÜSİAD, Afrika’daki şube ve temsilcilik sayısını 25’e çıkaracak
MÜSİAD Genel Başkanı Mahmut Asmalı ise Afrika kıtasının kendileri için çok önemli olduğunu belirterek, “Afrika’da kardeşlerimiz ile birlikte kazanmak için çalışıyoruz. Birlikte çalışacağız ve birlikte kazanacağız. Halihazırda Afrika’da 15’e kadar şube ve temsilcilik ile hizmet vermekteyiz. İnşallah bu sayıyı önümüzdeki sene 25’e çıkarmayı hedefliyoruz.” şeklinde konuştu.
MÜSİAD Expo’yu yurt dışına açmayı hedeflediklerini dile getiren Asmalı, “Bunu da ilk olarak açacağımız kıta olarak Afrika’yı belirledik. 2024 yılının ilk yarısında MÜSİAD Expo’yu Afrika’da yapmayı planlıyoruz. Bu konuda hazırlıklarımıza başladık.” ifadelerini kullandı.
Asmalı, Afrika’ya yönelik planladıkları hazırlıklardan bahsederek, bu kıtadaki iş birlikleri ile ilgili bilgi verdi.
“Sizleri, mevcut iş birliklerini çeşitlendirmeye davet ediyorum”
İTO Yönetim Kurulu Başkan Vekili Mehmet Akif Develioğlu ise artık dünyanın her yerinde “Afrika Afrikalılarındır” denilebildiğini belirterek, bunda Türkiye’nin de katkısı olduğunu söyledi.
Türkiye’nin Afrika’ya kazan-kazan prensibi çerçevesinde kardeşlik ilişkisiyle yaklaştığını dile getiren Develioğlu, “İTO, 800 bini aşan üye sayısıyla dünyanın en büyük 3 odasından birisi. İTO olarak hem ülkemizin hem de iş birliği yaptığımız ülkelerin ekonomik büyümesine katkı sağlayan ticari faaliyetlerine çok önem veriyoruz.” diye konuştu.
Develioğlu, İTO’nun yıl içerisinde yaptığı ve yapacağı fuar ve benzeri etkinliklerden bahsederek, “Bugün gerçekleştirilen forum sayesinde de güzel hamleler olacak. Sizleri, Türkiye’nin Afrika ile ticari faaliyetlerini artırmaya, mevcut iş birliklerini çeşitlendirmeye davet ediyorum.” açıklamasında bulundu.
“Türk ve Afrikalı KOBİ’leri bir araya getirmeliyiz”
WCI FORUM Başkanı ve Afrika Ticaret Merkezleri Kurucusu Utku Bengisu, Türkiye ile Afrika’nın KOBİ’lerini bir araya getirmeleri gerektiğini, Hindistan’ın bunu yaptığını ve milyarlarca dolarlık iş hacmine ulaştığını söyledi.
Bengisu, “Ülkemizin 7 bölgesinden 7 kıtaya ihracat hamlesi başlatıp merkeze ilk durak olarak Afrika’yı koyabilirsek yıllık 500 milyar dolarlık ihracat mümkün. Afrika’da şu anda KOBİ’ler büyümeye ve gelişmeye devam ediyor. Türk KOBİ’ler de Afrika’da kendisine iş birliği yapabileceği ortaklar arıyor. Bu nedenle henüz ihracat yapmamış KOBİ’leri Afrika’daki KOBİ’ler ile eşleştirmeliyiz.” diye konuştu.
Utku Bengisu, “Türkiye, Afrika’nın belirli ülkelerinde satış destek ofisleri açması lazım. Daha stratejik ve fonksiyonel destek mekanizmaları ortaya koyması lazım.” değerlendirmesinde bulundu.
Burundili bakan yardımcısından Türk iş dünyasına “yatırım” çağrısı
Burundi Ticaret ve Endüstri Bakan Yardımcısı Niragira Ghristine Umurundi ise 9. WCI Forum’un kendi ülkeleri için son derece önemli bir fırsat sunduğunu belirterek, “Burundi, Afrika’daki az gelişmiş ülkeler arasında görülse de çok önemli bir konuma sahip. Son yıllarda yabancı yatırımcılara yönelik önemli reformlar hayata geçirildi.” diye konuştu.
Son dönemde hayata geçirdikleri önemli reformlardan ve hayata geçirmek istedikleri projelerden bahseden Umurundi, Doğu Afrika topluluğunu güçlendirmek amacıyla planladıkları bölgesel demir yolu projesinin gerçekleşmesi için finansal desteğe ihtiyaç duyduklarını söyledi.
Umurundi, “Bütün yabancı yatırımcılara ve özellikle Türk iş dünyasına çağrıda bulunmak istiyorum. Lütfen Burundi’ye gelin. Burada birçok farklı alanda yatırım yapabilir ve yatırımcılara sunduğumuz ayrıcalıklardan yararlanabilirsiniz. Özellikle tekstil ve inşaat malzemeleri alanında Türkiye’den yoğun bir ithalatımız var. Burundi barış içerisinde bir ülke ve ülkemizi ziyaret etmek son derece kolay. Aklınıza gelebilecek her alanda yatırım fırsatı var.” ifadelerini kullandı.
“Türkiye ile pozitif ilişkilerimize devam etmek istiyoruz”
Sierra Leone Maden ve Kaynaklar Bakan Yardımcısı Koroma Umaro Napoleon da Sierra Leone’nin küçük bir ülke olmasına rağmen maden ve mineral açısından çok zengin olduğunu belirterek, son dönemde büyük bir lityum madeni bulduklarını söyledi.
Sierra Leone’de ekonomik faaliyetleri ve istihdamı artırmak ve refahı yükseltmek için yaptıkları çalışmalardan bahseden Napoleon, “Türkiye ile pozitif ilişkilerimize devam etmek istiyoruz. Yeni havalimanının yapılması ve elektrik üretimi gibi pek çok işte ortaklığımız var. Türkiye ile ekonomik ilişkilerimizi geliştirmek istiyoruz. Türk iş dünyasına madencilik sektörüne yatırım yapma çağrısında bulunuyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Açılış konuşmalarının ardından foruma katkısı geçen ve etkinliği destekleyen isimlere teşekkür plaketi verildi. İki gün sürecek forumda B2B iş görüşmeleri gerçekleştirilecek.
